Ruim vijftig jaar geleden werd de blauwe reiger à la minute uitgeroepen tot beschermde vogelsoort. Door de strenge winter van 1963 hadden honderden reigers het loodje gelegd. De populatie bereikte dat jaar een historisch dieptepunt van slecht 3.500 broedparen. Inmiddels zijn de reigers uit het diepe dal omhoog geklommen en hebben zij zich ontpopt tot brutale hooligans.

DE BLAUWE REIGER IS EEN HOOLIGAN

Ooit zo zeldzame vogel stelt zich brutaal op

Door Doriet Begemann

[Laatste update op 1 mei 2020]

GOEDE BUURMAN?

Momenteel leven er 10.450 tot 10.750 broedparen in Nederland. Maar niet iedereen is blij met deze hernieuwde opleving.

De reiger heeft zich ontpopt als de hooligan onder de vogels. Zij gedragen zich asociaal en maken korte metten met leven in en rond de vijver. En dat is nog niet alles. Een kolonie reigers in de broedperiode is verantwoordelijk voor stank en overlast in de buurt.

De blauwe reiger staat te boek als een schuwe vogel die in rustige gebieden leeft. Denk hierbij aan polders, rivieren en meren. Maar in de praktijk gedraagt de vogel zich toch wat anders.

Steeds vaker wordt het dier gesignaleerd in parken en drukbevolkte steden. De reiger deinst zelfs niet terug voor een hengelaar die vist in het territorium van de vogel. Brutaal neemt de reiger als een ‘goede’ buurman plaats naast de hengelaar.



SNACKEN BIJ DE BUURMAN

De vijver in de achtertuin lokt de reiger naar de stad. Heerlijke hapjes zwemmen in en springen rond een poel. Binnen een mum van tijd heeft de vogel de (goud)vissen, kikkers en salamanders opgegeten. Hij laat de vijver daarna levenloos achter.

Diergaarde Blijdorp in Rotterdam kan erover meepraten. De blauwe reiger weet precies hoe laat, wanneer en waar er vis gevoerd wordt. Ze vliegen van de flamingo’s via de pelikanen door naar de zeehonden, met als eindbestemming de pinguïns. De eetlust houdt niet op bij de vis. Een jonge flamingo of pinguïn staan ook op het menu.

Ook dierentuin Artis in Amsterdam heeft zijn eigen stamgasten in de vorm van een wilde populatie reigers. Zij hebben er vrijwillig en eenzijdig voor gekozen om permanent in Artis te bivakkeren. De reigers hebben het gemunt op de vis die gevoerd wordt aan de pinguïns en de Jan-van-genten.

Het is wel verstandig voor de reiger om op te letten wáár je eten zoekt buiten de voedertijden om. Er is maar een paar vierkante meter in Nederland waar je absoluut niet moet komen. En als je uitgerekend het leeuwenverblijf uitkiest om wat bij te kunnen snacken, kom jezelf op het menu te staan. Zie daarvoor onderstaand filmpje.

Bron: YouTube.nl van Kanaal van Shirroy100.

(Tekst gaat door onder de foto.)

SLOOT-FOOD

Zoals al eerder is geschreven, is de reiger een beschermde diersoort. Volgens de Flora‐ en faunawet, artikel 9, is het verboden om reigers te ‘doden, verwonden en te vangen’. Ook ‘het opzettelijk verontrusten’ mag absoluut niet (wat dat ook moge inhouden…).

De Flora‐ en faunawet kent ook ‘uitzonderingen op de verboden’. Maar die zijn alleen ‘onder strikte voorwaarden mogelijk’. Daarvoor is een ontheffing of een vrijstelling nodig. Misschien kan Artis als rechtspersoon een ontheffing aanvragen voor hun cliënt familie De Leeuw. Maar de uitkomst daarvan zal familie De Leeuw vast een worst zijn.

Overigens zijn sommige blauwe reigers niet al te kieskeurig als het over eten gaat. Zij struinen zelfs door de straten van Amsterdam op zoek naar afval en of daar nog iets lekkers tussen zit. Het is hoe dan ook een betere plek dan het leeuwenverblijf.

Gelukkig zijn er ook nog reigers die ervoor kiezen zelf hun kostje bij elkaar te jagen. Op de ‘ouderwetse’ manier, zeg maar. Over het algemeen is te stellen dat ze alles eten wat in een sloot te vinden is. Onder intimi wordt dat ook wel ‘sloot‐food’ genoemd. Maar vis blijft voor hun het lekkerste hapje.

Als de meren, rivieren en sloten in de winter dichtbevroren zijn, schakelt de blauwe reiger moeiteloos over op mollen, ratten, konijnen en muizen. In een weiland staat de vogel als een standbeeld te turen over de uitgestrekte vlakten. Van grote afstand ziet hij zijn prooi. Hij vliegt erheen en pikt behendig een rat uit het gras.



HOOLIGANS IN BOMEN

Hoog in de bomen bouwt een kolonie blauwe reigers een broedplaats. Het nest is geen hoogstaand bouwwerk en het ziet er slordig uit. Gewoon een paar takken neerleggen en klaar is Kees.

Het nest wordt duurzaam gebouwd. De broedparen gebruiken het meerdere jaren achter elkaar. Soms is het onderkomen zo gewild dat het wordt gekraakt door roofvogels. Ook vogels hebben dus zo hun eigen kraakpanden.

Maar terug naar de broedplaats. Per jaar legt de blauwe reiger 1 broedsel van 4 tot 6 eieren. Na een maand breken de jonge vogeltjes uit het ei. Daarna blijven ze ongeveer 50 dagen lang ‘thuiswonen’ en als ze er klaar voor zijn, vliegen ze uit.

In deze periode zorgen de blauwe reigers voor veel overlast. Zij poepen in de bomen en dat levert een enorme stank op in de omgeving. Bovendien worden de bomen kaal en sterven na verloop van tijd af. Het is aannemelijk dat zij de reigers liever zien gaan dan komen.

Ook het geschreeuw is niet van de lucht. Onderling ruziën de vogels elkaar de tent uit om hun territorium af te bakenen. Zij maken dan een schor en laag gekras. Broedkolonies die midden in de stad zijn gebouwd, zorgen zo voor veel overlast bij mensen.

ZAT VAN ELKAAR

Overigens komt het steeds meer voor dat de reiger de broedkolonie mijdt. Broedparen kiezen er steeds vaker voor om zich af te zonderen van de groep en solitair hun jongen op de wereld te zetten. Tja, waarom zou dat nu zo zijn…?

Bekijk en beluister daarvoor onderstaand filmpje.

(Bron: YouTube‐kanaal van riesbergen.)



BRONNEN

Vereniging Vrienden van Blijdorp. (1998). Vogelwijzer: Reigers in Blijdorp. Geraadpleegd op 17 april 2020, van http://www.vriendenvanblijdorp.nl/z_files/1998-20-04.pdf

Sovon. (z.d.). Blauwe reiger. Geraadpleegd op 17 april 2020, van https://www.sovon.nl/nl/soort/1220

Vogelbescherming Nederland. Blauwe reiger. Geraadpleegd op 17 april 2020, van https://www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-over-vogels/vogelgids/vogel/blauwe-reiger